Οι γιορτές μέσα στον μήνα Ιούνιο
Ο Ιούνιος κατά μια εκδοχή πήρε το όνομά του από την σύζυγο του Δία την Ήρα, η οποία στα λατινικά ονομάζονταν Juno (= Γιούνο).
ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ;
Ο Ιούνιος κατά μια εκδοχή πήρε το όνομά του από την σύζυγο του Δία την Ήρα, η οποία στα λατινικά ονομάζονταν Juno (= Γιούνο).
Κατά μια άλλη εκδοχή όμως το όνομα του οφείλεται στον πρώτο ύπατο της Ρώμης Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο.
Έχει πολλές ονομασίες κι ο Ιούνιος όπως και πολλοί άλλοι μήνες:
Θεριστής, η πιο διαδεδομένη ονομασία λόγω του θερισμού των σιτηρών .. «αρχές του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή».
Αλωνιστής ή Αλωνίτης, στα ζεστά μέρη όπου ο θερισμός γίνεται τον Μάιο τον Ιούνιο γίνεται ο αλωνισμός, ο διαχωρισμός δηλαδή των καρπών από το άχυρο.
Πρωτόλης ή Πρωτογιούλης, λέγεται κυρίως στην Κάρπαθο γιατί είναι ο πρόδρομος του Ιουλίου δηλαδή τον αποκαλούν πρώτο Ιούλιο.
Στα νησιά Αιγαίου Πελάγους ονομάζεται:
Ρινιαστής, Ορνιαστής ή Απαρνιαστής λόγω του «ερινασμού» ή «ορνιασμού» της τεχνητής δηλαδή γονιμοποίησης των ήμερων σύκων με ορνούς ή καρπούς άγριας συκιάς που αφθονούν σε αυτά τα νησιά. “Γεια σου θεριστή, λεβέντη, που θερίζεις τα σπαρτά κι ωριμάζεις και τα σύκα, Ορνιαστή μου απ’ τη συκιά”.
Αλυθτσατσής ή Oλυνθιαστής από την λέξη όλυνθος που σημαίνει αγριόσυκο χρησιμοποιείται επίσης στα Δωδεκάνησα.
Λιοτρόπης, Κερασάρης ή Κερασινός είναι ονόματα που αποδίδονται στον Ιούνιο γιατί τότε ωριμάζουν τα κεράσια.
Αϊ-γιαννίτης ή Αγιογιαννίτης, γιατί στις 24 του μήνα είναι η γιορτή γενεθλίων του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου.
Ο οποίος Αϊ – Γιάννης γίνεται Ριγανάς γιατί ο κόσμος μαζεύει ρίγανη, γίνεται Μελάς όπου υπάρχουν μελισσώνες γιατί οι μελισσοκόμοι ανοίγουν τα μελίσσια τους για το καλό και προσφέρουν μέλι σε φίλους και συγγενείς.
Τέλος ο Αϊ – Γιάννης λέγεται και Κλήδονας από το ομώνυμο έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και η πρώτη γραπτή περιγραφή είναι στους βυζαντινούς χρόνους.
Το έθιμο του Κλήδονα
Ο Κλήδονας είναι μια λαϊκή μαντική τελετουργία σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Την παραμονή του Αη-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και κάποια από τις κοπέλες – συνήθως σε μια Μαρία – της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, πάει για να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το λεγόμενο «αμίλητο νερό», γιατί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτή η κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να τηρήσει απόλυτη σιωπή.
Όταν επιστρέψει στο σπίτι αδειάζουν το νερό σε δοχείο στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο προσωπικό και πολύτιμο, το λεγόμενο ριζικάρι. Στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα, το «κλειδώνουν» και τοποθετούν σε ανοιχτό χώρο. «Κλειδώνουμε τον κλήδονα με τ’ Αγιαννιού τη χάρη, κι όποια ‘χει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει». Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να «ξαστριστεί». Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους και λένε ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρα τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Οι «μπουμπούνες» του Αϊ –Γιαννιού
Την παραμονή της γιορτής των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη οι κάτοικοι του χωριού ανάβουν φωτιές, τις λεγόμενες «μπουμπούνες» που είναι μια μεγάλη φωτιά σε ανοιχτό μέρος για να φαίνεται από παντού, πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Έλεγαν ότι αν πηδούσαν 3 φορές θα έφευγαν οι ψύλλοι και οι κοριοί.
Ανήμερα του Αϊ-Γιαννιού, αλλά πριν βγει ο ήλιος η κοπέλα που είχε φέρει το αμίλητο νερό φέρνει μέσα στο σπίτι το δοχείο με το νερό. Αργότερα μέσα στην ημέρα ξαναμαζεύονται οι ανύπαντρες νεαρές στον χώρο αυτό.
Αυτήν τη φορά όμως συμμετέχουν και παντρεμένες γυναίκες, συγγενείς και γείτονες, άντρες και γυναίκες, ως καλεσμένοι για να είναι μάρτυρες. Καθισμένη στο κέντρο της συντροφιάς, η «Μαρία» ανοίγει τον κλήδονα. «Ανοίγουμε τον κλήδονα με τ’ Αγιαννιού την χάρη, και όποια έχει καλό ριζικό σήμερα ναν το πάρει».
Ύστερα βγάζει από το δοχείο ένα-ένα τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο «ριζικό» κάθε κοπέλας και ταυτόχρονα απαγγέλλει δίστιχα, ό, τι θυμάται. Το δίστιχο που αντιστοιχεί στο αντικείμενο της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι προμηνύει το μέλλον της και τότε είναι η συμβολή των καλεσμένων που σχολιάζουν κι ερμηνεύουν το δίστιχο για να βγάλουν άκρη με το μέλλον της κάθε κοπέλας.
Προς το βραδάκι όταν τελειώσει η μαντική διαδικασία, η κάθε κοπέλα γεμίζει το στόμα της με μια γουλιά από το αμίλητο νερό και στέκεται μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, περιμένοντας να ακούσει ένα ανδρικό όνομα. Το πρώτο ανδρικό όνομα που θα ακούσει πιστεύεται ότι θα είναι και το όνομα του άνδρα που θα παντρευτεί. Μετά το τέλος όλης αυτής της διαδικασίας στήνεται μεγάλο γλέντι στο οποίο συμμετέχει όλο το χωριό.
Το Θερινό Ηλιοστάσιο
Στις 21-22 Ιουνίου ο Ήλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της τροχιάς του αρχίζει να κατέρχεται και πάλι. Το σημείο αυτό, ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο ή απλά θερινή τροπή, επειδή ο Ήλιος τρέπεται και πάλι προς τον ισημερινό, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το καλοκαίρι.